Ustawa o IPN w Senacie - ciąg dalszy
Na 52. posiedzeniu Senatu, Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przedstawiła swoje stanowisko w sprawie uchwalonej przez Sejm na 63 posiedzeniu w dniu 18 marca 2010 r., ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 - 1990 oraz treści tych dokumentów.
Sprawozdawcą był senator Jan Rulewski. Posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji w tej sprawie odbyło się 7 kwietnia 2010 roku. Komisja wniosła o wprowadzenie do ustawy osiemnastu poprawek (część z nich podczas prac komisji zgłosił senator Rulewski). Sprawozdanie Komisji zawierało też wnioski mniejszości, które prezentował Senator Romaszewski.
Najważniejsze zmiany zaproponowane przez senatorów z Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji to typowanie Rady IPN przez trzy najwyższe organy władzy: prezydenta, Sejm i Senat (a nie - jak chciał Sejm - przez środowiska naukowe, sędziowskie i prokuratorskie); utrzymanie systemu wybierania prezesa IPN przez większość kwalifikowaną, czyli 3/5 Sejmu oraz ograniczenie dostępu byłych funkcjonariuszy SB do materiałów IPN. Krytyczni wobec ustawy PO senatorowie chcieli także uniemożliwić udostępnianie oryginałów akt przez IPN. - Ponieważ oryginały są tak wielką wartością i czasem zawierają wyrok śmierci cywilnej na pewne osoby, udostępnianie ich groziłoby zniszczeniem materiałów - stwierdził Jan Rulewski.
W wielogodzinnej senackiej debacie nad ustawą i proponowanymi przez Komisję poprawkami uczestniczyli również: przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości – podsekretarz stanu – Zbigniew Wrona, Prezes IPN – Janusz Kurtyka, RPO – Janusz Kochanowski. Ostatecznie Senat dnia 8 kwietnia 2010 r., przyjął ustawę bez poprawek.
Nowela wprowadza istotnie zmieniany w ustawie. Kolegium IPN zostaje zastąpione Radą Instytutu Pamięci. W skład Rady, której kompetencje w stosunku do Kolegium znacznie poszerzono wchodzić będą osoby posiadające stopień naukowy w dziedzinie nauk humanistycznych bądź prawnych.
Prezes IPN powoływany będzie przez Sejm zwykłą większością głosów, a nie jak do tej pory – większością kwalifikowaną 3/5. Ponadto nowelizacja wprowadza zmiany w dostępie do zbiorów Instytutu (zniesione zostaną ograniczenia w dostępie do akt osobom uznanym za osobowe źródła informacji).