Projekt "Wzgórza Bydgoskie" zaprezentowany podczas konferencji prasowej 20 lipca 2015 r.
P R O J E K T
P A R K „W Z G Ó R Z A B YD G O S K I E"
1. Przedmiot projektu:
Przedmiotem projektu jest utworzenie śródmiejskiego parku opartego, w głównej mierze na południowej skarpie Bydgoszczy. Park obejmowałby teren rozpoczynający się od ul Stromej /Plac Poznański/ i przebiegał przez: Wzgórze Dąbrowskiego, Aleję Górską, Wzgórze przy ul. Traugutta, Wzgórze Wolności, skarpę na Kapuściskach/ul Szarych Szeregów i Sandomierska/, jar na zapleczu Sandomierskiej , skarpę wzdłuż ul. Mokrej, z przedłużeniem do ul. Hutniczej, czyli wykopaliska osadów.
Zakres geograficzny parku obejmuje przyległe tereny na skarpie południowej i tereny u jej podnóża , wraz z zatokami parkowymi przy kinie Adria, moście Uniwersyteckim , otoczeniu wykopalisk osadów. Wzorem zagospodarowania terenu skarpy jest fragment przy ul. Stromej. Powstał z inicjatywy stowarzyszenia założonego przez prezesa Regencji Bydgoskiej C. Wissmana .
Zespół wzgórz wyżej wymienionych połączony zostaje kilkoma kładkami spacerowo-rowerowymi dla swobodnego pobytu na terenie parku , z dala od szlaków komunikacyjnych.
Projekt opiera się na istniejących rozwiązaniach, zwłaszcza ścieżek i ich rozgałęzień uformowanych w przeszłości j lub zbudowanych spontanicznie przez mieszkańców.
Przewidywana długość parku to ok. 10 km, szerokość zróżnicowana od 25 m do 120m.
2. Cel Projektu :
- ochrona i zagospodarowanie pasa zieleni między południową i zabudową miasta a śródmieściem;
- stworzenie miejsca codziennej rekreacji i sportu, zwłaszcza dla mieszkańców Szwederowa, Górzyskowa, Kapuścisk, Wyżyn i Śródmieścia;
- stworzenie nowego szlaku komunikacyjnego na południu Bydgoszczy z dostępem do obiektów usługowych, sakralnych, pedagogicznych, handlowych, rekreacyjnych, sportowych;
- integracja dzielnic Bydgoszczy w kierunku północ -południe,
- utworzenie nowych miejsc widokowych i krajobrazowych podkreślających zalety miasta,
- utworzenie miejsc spotkań mieszkańców i gości;
- poprawa jakości powietrza miasta;
- nadanie miastu funkcji metropolitalnych przez budowę architektury rozrywkowej dla regionu;
- promocja miasta przez poprawę jego estetyki;
- wyzwolenie kapitału społecznego i inwestycyjnego mieszkańców i instytucji zlokalizowanych wzdłuż wzgórz.
- nowa przestrzeń dla odbywania zawodów sportowych , widowisk, plenerów , budowania miejsc refleksji i pamięci.
3. Opis projektu
Projekt stanowi kontynuację działań zapoczątkowanych już w XIX wieku przez Towarzystwo Upiększania Bydgoszczy i Jego Okolic, którego do dziś pozostają liczne fragmenty dokonań w postaci Wzgórza Dąbrowskiego /z czynnymi, naturalnymi stawami , wieżą ciśnień, domem dziecka, Wzgórzem Wolności /dawniej Bismarcka/.
Po wojnach tereny naturalnej i nasadowej flory 120 gatunków nie cieszyły się szczególną troską. Jednak po 1989 roku wielu bydgoszczan oraz władze rozwijały plany restauracji skarpy południowej zmierzające głównie do budowy ścieżki dla rowerzystów i pieszych.
Mimo rozwoju mieszkalnictwa na Wyżynach, Kapuściskach , Szwederowie przyległe tereny skarpy były zapomniane. Ich "rozwój' sprowadza się do naturalnego wzrostu dzikiej flory i „wydeptywania” ścieżek przez mieszkańców. Nierzadko następuje zanieczyszczanie i degradacja terenów zielonych.
Symbolem pozostaje obecny " zakaz wejścia” na Wzgórze Wolności. To jest granda.
Pod tym hasłem - nazwą nawiązująca do słownictwa mieszkańców z okolic Wzgórz zawiązała się grupa społeczników zmierzająca skończyć z tą „grandą”.
Granda ze Wzgórz Bydgoskich proponuje przekształcić skarpę i jej podnóże w śródmiejski park jako obszar zieleni dla miasta, jako park rekreacji głównie dla mieszkańców skarpy południowej /ok. 120 tys. mieszkańców/.
Skarpę chce wzbogacić o dodatkowe nasadzenia drzew różnych gatunków, udrożnić względnie wybudować cieki wodne dla nawadniania. W wybranych miejscach Granda projektuje nasadę kwiatów i krzewów. Zaopatrzenie w wodę projektuje się na wzór duński, czyli cysterny deszczowe. Naturalne ukształtowanie terenu zamierza się wykorzystać również zimą na cele rekreacji dziecięcej: saneczkowej ,narciarskiej.
Naturalne, widokowe cechy wzgórz zamierza się uzupełnić o kolejne:
- na Wzgórzu Wolności przez instalację „diabelskiego koła" wraz z terenem, na miejsca spotkań mieszkańców i gości, wokół Kinoteatru Adrii.
- w okolicach jaru na Jana Pawła II - budowę restauracji o architekturze wiatraka z widokową panoramą,
- na końcu parku/Czersko Polskie/ budowa zjeżdżalni w postaci wieży wodnej przy nawodnionym wyrobisku. Z wieży widoczne byłyby : przełom Wisły, ujście Brdy i dolina w Łęgnowie.
- Półkę Wzgórz zagospodarują wg uznania :
- szkoły średnie: licea nr II , w tym zagospodarowanie budynku po byłej szkoły podst. nr.9,V, Katolickie Jana Pawła II, Liceum nr 5,
- instytucje: spółdzielnie mieszkaniowe : Budowlani, Jedność, TVB, Kościoły i parafie, rady dzielnicowe mieszkańców
- "szkieletowe" rozwiązania, w tym kładki - miasto Bydgoszcz ,
- podnóże: Liga Ochrony Kraju /partnerstwo publiczno-prawne /Towarzystwo Gimnastyczne Sokół , Zespól Szkół Drzewnych/, Zarząd Więziennictwa, Miejskie Przedsiębiorstwo Wód i Kanalizacji, Zrzeszenie Nieruchomości Prywatnych Właścicieli.
- Wsparcie komercyjne i inwestycyjne mogą stanowić Galeria Kujawska, Fabryka Mebli, OKT, potencjalni inwestorzy, reklamodawcy.
- Funkcje metropolitalne i turystyczne tworzą:
- „diabelskie koło” o łącznej wysokości ze wzniesieniem ok. 100 m, z którego widoczne jest całe miasto. Wokół przewiduje się miejsce spotkań mieszkańców /gastronomia, jarmarki, plenery, cyganeria/. Miejsce to powinno korespondować ze znajdującym się u podnóża zespołem kinoteatru Adria, siedzibą/ wraz ze strzelnicą/ Ligi Ochrony Kraju , miniparkiem i parkingami.
- zbiornik wodny w Czersku Polskim /po wyrobisku mułu /z urządzeniami do otwartego parku wodnego zasilany wodą upustową z EC II./
- Power jar, czyli ośrodek siłowej rekreacji ekstremalnej zlokalizowany jako forma tymczasowa w jarze na zapleczu ul. Sandomierskiej /skating, ściany płaczu, rowerowy tor trackingowy, mosty wiszące /
Jak wiadomo cechą szczególną projektu jest występowanie 7 kładek w ciągu parku.
Przewiduje się ich stopniową budowę, po jednej co dwa lata. W pierwszym rzucie kładki powstaną nad ul. Podgórnej ,Wiatrakowej i Kujawskiej. Ta ostatnia może powstać w trakcie budowy linii tramwajowej.
Równolegle trwałyby prace przy urządzaniu wzgórz na odcinku od Hutniczej do Jana Pawła II. Tu występuje największa przeszkoda w postaci rozmiaru kładki i kolizji ze słupami wysokiego napięcia. Do czasu finalizacji obowiązywać będzie rozwiązanie zastępcze.
Zdaniem autorów rondo jako ważny element struktury drogowej wymaga rozwiązania komunikacyjnego. Wprawdzie nie znaleziono rozwiązania w tut. Projekcie, ale wydaje się , że połączone prace nad rondem i rozwiązaniem kładek, a nawet przemieszczaniem się ludności od TESCO, ośrodka Sportowego Łuczniczki i ciągu rekreacyjnego Brdy wymaga kompleksowego rozwiązania. Na dziś przykładem może być naziemny ślimak w Rzeszowie.
Autorzy postulują, aby park, spełniając funkcje szkieletowe, był skomunikowany z innym obiektami leżącymi w bliskości parku /pływalnie , domy kultury, lokalne place rekreacyjne, parkingi/. Już dziś istnieje sąsiedztwo stadionu na Słowiańskiej.
Park o wielkości kilkuset ha wymaga dozoru przez system kamer i dronów. Ten system umożliwia elektroniczną kontrolę stanu biologicznego flory.
Ten sam obszar i rozbudowana struktura flory wymaga powołania ogrodnika terenu.
4. Etapy prac nad projektem.
- inwentaryzacja terenu projektowanego parku wraz z terenami przyległymi: obiekty, trasy, drogi, infrastruktura, struktura własnościowa z udziałem techniki lotniczej;
- prace nad wizją i planem zagospodarowania z udziałem uczelni bydgoskich, specjalistów z zewnątrz /konkurs/;
- stopniowa budowa i rozbudowa projektu Wzgórza Bydgoskie środkami miasta , krajowych i europejskich funduszy rodzajowych;
- powstanie inicjatyw obywatelskich i samorządowych;
- zawieranie porozumień z potencjalnymi inwestorami i organizacjami społecznymi i publicznymi;
- uzupełnienie schematu rady miasta o komisję ds. Wzgórz Bydgoskich;
- powołanie patronatów.
5. Czasokres wszystkich prac - 15 lat, począwszy od 2015 r.
6. Inicjatywę: Grandę z Wzgórz Bydgoskich tworzą osoby fizyczne , których wyróżnia :
- chęć uczestnictwa,
- deklaracja pracy i działania , potencjał wpływu decyzyjnego i lobbystycznego,
- merytoryczna wiedza,
- doświadczenie w zakresie inicjatyw społecznych,
- wywodzenie się z różnych środowisk, w tym naukowych /uniwersytety/, pedagogicznych / szkoły/, stowarzyszeń, spółdzielni i samorządowych,
Inicjatywa - Granda z Wzgórz Bydgoskich - opierać się będzie na :
a/szerzeniu kultury Wzgórz Bydgoskich,
b/urzeczywistnianiu inicjatywy przez:
- zespołową pracę z udziałem mieszkańców,
- propagowanie parku na różnych szczeblach administracji publicznej,
- pozyskiwanie wsparcia wśród innych podmiotów , w tym wsparcia materialnego,
- udział w mediacjach,
- bezpośrednie prace przy zagospodarowywaniu terenu.
Długoletni zakres prac wymagać będzie ciągłości pokoleniowej.
Bydgoszcz, 18.07.2015 r. Opr. Jan Rulewski -Szwederowiak